Festiwal Nauki w KSIEŚW

Festiwal Nauki w KSIEŚW

 

Zapraszamy na Dobrą 55 na nasze wydarzenia!

piątek, 30 Września, 2022 – 15:00 / sala 3.014 (III piętro, wejść od ul. Dobrej)

172. SEKRETY „WŁADCY PIERŚCIENI”, CZYLI O POŻYTKACH Z OPOWIADANIA BAJEK I WYMYŚLANIA JĘZYKÓW (dr Marcin Niemojewski)

Niesłabnąca popularność spuścizny literackiej J.R.R. Tolkiena, jej kulturowa ranga oraz inspirująca aktualność od lat intrygują nie tylko publiczność kulturalną, ale także przedstawicieli krytyki literackiej i środowisk akademickich. Wielu z nich doszło do wniosku, że sukces Tolkiena dowodzi jedynie upadku kultury czytelniczej. Inni jednak, wywodzący się często z kręgu miłośników tej twórczości, a wśród nich także reprezentanci nauki polskiej, uznali dzieło za godne pogłębionych badań, które pozwoliły na wyodrębnienie trzech kluczowych perspektyw interpretacyjnych: filologicznej, mitologicznej i religijnej. Pasja filologiczna bowiem, co podkreślał sam pisarz z Oksfordu, była podstawą zarówno jego kariery uniwersyteckiej, jak i – przede wszystkim – stworzonego przez niego literackiego uniwersum. Wbrew kierunkom rozwoju studiów lingwistycznych w jego czasach, Tolkien postrzegał język nie jako abstrakcyjny system o złożonej strukturze, lecz jako szczególną dyspozycję istot rozumnych, która współtworzy ich tożsamość i jest medium tradycji i pamięci. Dlatego w jego ujęciu język jest tworzywem opowieści o tym, co najważniejsze, czyli mitu. Tolkienowska rekonstrukcja narracji mitycznej nie wyrasta z intensywnych w XX wieku badań teoretycznych nad mitem, ale z fascynacji przekazami mitycznymi, z gruntownej ich znajomości i przekonania, że są to przekazy prawdziwe, jeśli za takie uznamy opowieści o genezie, wartościach, relacji z sacrum i sensie egzystencji. W utkanej z inspiracji mitycznych kompozycji narracyjnej wyraźnie wybrzmiewa jednak temat główny – przesłanie chrześcijańskie, stanowiące ideowy fundament twórczości Tolkiena.

Więcej


piątek, 30 Września, 2022 – 15:00 / sala 2.014 (II piętro, wejście od ul. Dobrej)

171. PIONKI, KOSTKI I WIELKA HISTORIA NA MAŁEJ PLANSZY – POLSKIE HISTORYCZNE GRY PLANSZOWE W XIX WIEKU (dr Marta Brzezińska-Pająk, mgr Kamil Dwornik)

Obowiązek szkolny na ziemiach polskich pojawił się powszechnie dopiero w XIX wieku. Uczniowie, uczęszczający do szkół w czasach zaborów, uczyli się przedmiotów opracowanych na podstawie programów nauczania zatwierdzonych przez ministerstwa oświaty Austrii, Prus i Rosji. Szczególną uwagę poświęcano historii państw zaborczych, która miała przekonać uczniów do posłuszeństwa wobec nowej władzy. Historia ziem polskich była na tych lekcjach prezentowana w sposób, usprawiedliwiający dokonanie rozbiorów. Natomiast polscy działacze narodowi starali się zachęcić młodzież szkolną do poznania prawdziwej historii utraconej ojczyzny. Klementyna Hoffmanowa, Józef Chociszewski oraz Zofia d’Abancourt tworzyli historyczne gry planszowe. Ilustrowane planszówki dostarczały młodzieży rozrywki i informowały o sprawach, o które nie można było zapytać w szkole. Na spotkaniu dowiemy się, jak twórcy zaprojektowali swoje gry, jakie informacje chcieli przekazać uczniom oraz spróbujemy zagrać w jedną z nich.

Więcej


piątek, 30 Września, 2022 – 13:00 / sala 3.014 (III piętro, wejść od ul. Dobrej)
872. CZY PRZEMYTNIK KSIĄŻEK MOŻE BYĆ BOHATEREM NARODOWYM? O NIEZNANEJ HISTORII LITWY (dr Marcin Niemojewski)
Druga połowa XIX wieku w dziejach ziem polskich i litewskich to nie tylko czas dramatycznych zmagań o zachowanie tożsamości narodowej i równocześnie wzmożonych represji pod zaborem rosyjskim. W ostatnich dekadach tego stulecia na Litwie powstał ruch polityczno-kulturowy, znany w historiografii pod nazwą ruchu odrodzenia narodowego, którego celem było rozbudzenie świadomości narodowej wśród mówiących po litewsku mieszkańców dawnego Wielkiego Księstwa. Ruch ten skupiał zarówno nieliczną miejską inteligencję deklarującą różnie rozumianą „litewskość”, jak i przedstawicieli warstwy chłopskiej. Bardzo ważnym przejawem jego aktywności była działalność „knygniešiai”, przemytników książek, objętych zakazem wydanym przez władze carskie. Zjawisko to, ze względu na swoją skalę, charakter i konsekwencje, było unikalne w Europie przełomu XIX i XX stulecia i jako takie zostało wyróżnione w 2004 roku przez UNESCO. Przemytnicy książek mieli ogromny udział w uformowaniu się koncepcji przyszłego suwerennego, samodzielnego państwa litewskiego i w jej realizacji.

Data publikacji: 22 August 2022