2016 Konferencja – Bratysława – miasto na skrzyżowaniu kultury
Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-
Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego
oraz
Instytut Słowacki w Warszawie
mają zaszczyt zaprosić na
Międzynarodową Konferencję Naukową
BRATYSŁAWA – MIASTO NA SKRZYŻOWANIU KULTUR
BRATISLAVA – MESTO NA KRIŽOVATKE KULTÚR
Warszawa, 6 października 2016
Bratysława, główny ośrodek życia politycznego i kulturalnego Republiki Słowackiej, należy do najmłodszych stolic europejskich i może być uważana za symbol sukcesu tego kraju, jaki dokonał się w ostatnim dwudziestopięcioleciu. Miasto to było miejscem spotkania ludzi reprezentujących różne kultury i języki. Nie brakowało wśród nich wybitnych osobowości. Przez stulecia w takiej właśnie wspólnej przestrzeni kształtował się ten tętniący życiem organizm, a jego budowniczowie utrwalali swój wkład i dorobek na kartach historii. Żyli oni w symbiozie i budowali ten naddunajski organizm miejski. Byli zarówno przy jego sukcesach, jak i porażkach.
Dlatego właśnie podjęliśmy próbę opisania tego miasta jako miejsca, gdzie krzyżują się ze sobą i spotykają różne kultury i tradycje. Do niewątpliwie zaszczytnego miana kolebki różnorodności, rościć sobie może prawa wiele środkowoeuropejskich miast. Jednak właśnie słowacka stolica jest pod tym względem szczególna. Już we wczesnym średniowieczu było to miasto o wyjątkowym znaczeniu dla dziejów całego regionu. Zarówno w jej okolicach, jak i w samej dzisiejszej Bratysławie napotkamy na pamiątki dawnej świetności, zapoczątkowane już w czasach Państwa Wielkomorawskiego. Wspomnieć tu można chociażby, tak silnie związany z tym okresem zamek Devín. Z chwilą powstania Królestwa Węgierskiego losy na setki lat związały się z Węgrami. U schyłku średniowiecza było to miasto Słowaków, Niemców, Węgrów, Żydów, Polaków, Czechów i wielu innych narodowości, których reprezentanci pozostawili trwały ślad w dziejach naddunajskiego grodu. Bratysława stała się także miejscem wielu wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym, również, gdy Królestwem Węgierskim władali polscy Jagiellonowie. Najbardziej jednak znacząca rola przypadła temu miastu wtedy, gdy po klęsce pod Mohaczem w roku 1526, stało się ono miejscem koronacji władców Królestwa Węgierskiego. Przez prawie cały okres nowożytny, to właśnie nad Dunajem, u stóp wzgórza, na którym do dzisiaj znajduje się bratysławski zamek, mieściło się serce Państwa.
Przeniesienie siedziby władz węgierskich do Budy w roku 1783 nie oznaczało utraty znaczenia Bratysławy. Miasto stało się silnym ośrodkiem słowackiego ruchu narodowego. To właśnie tutaj w roku 1784 wyszła pierwsza powieść w języku słowackim René mláďenca príhodi a skúsenosťi (Młodzieńca Renego przygody i doświadczenia) autorstwa Jozefa Ignaca Bajzy. To do Bratysławy skierował swoje kroki Ľudovít Štúr, by po nauce w swoim dawnym Liceum Ewangelickim objąć posadę profesora i krzewić wśród młodzieży miłość do własnej ojczyzny i języka. Dopiero w XX wieku postanowiono, że to właśnie nadgraniczna Bratysława stanie się głównym ośrodkiem najpierw słowackiej części Czechosłowacji, potem stolicą Państwa Słowackiego w okresie II wojny światowej, po wojnie stolicą wchodzącej w skład czechosłowackiej federacji Słowackiej Republiki Socjalistycznej, by w końcu od 1 stycznia 1993 oficjalnie stać się stolicą niepodległej Republiki Słowackiej.
Te złożone i wielokulturowe dzieje Bratysławy skłoniły nas do podjęcia próby głębszego przyjrzenia się losom tego niezwykłego miasta. I właśnie dlatego mamy ogromny zaszczyt zaprosić Państwa na konferencję, na której wspólnie będziemy próbować pochylić się nad jego fenomenem, a przy okazji odpowiedzieć na pytanie: czy nadal jest to miasto na skrzyżowaniu kultur; postarać się skonfrontować dawną i nową Bratysławę; odnaleźć w niej dziedzictwo wielu narodów, religii, tradycji, języków i kultur.
Podzieliliśmy naszą konferencję na trzy kręgi tematyczne:
1. historia Bratysławy w sferze mitów i kultur; znaczenie stolicy dla całego regionu; wybitne osobowości, pozostające w kręgu różnych kultur i języków; życie codzienne jej mieszkańców;
2. obraz Bratysławy w kulturze, literaturze, teatrze, kinematografii i muzyce;
3. urbanistyka i architektura, spojrzenie na miasto przez pryzmat najbardziej dostrzegalnych pamiątek materialnego dziedzictwa.
Celem konferencji jest spojrzenie na wielokulturową Bratysławę zarówno przez historyków, kulturoznawców, slawistów jak i architektów czy historyków sztuki. Pragnęlibyśmy, aby było to spojrzenie interdyscyplinarne, pokazujące miasto z różnych perspektyw badawczych.
Języki robocze konferencji: polski, słowacki
Rejestracja na konferencję: do 21.12.2015. Prosimy o przesłanie wypełnionego formularza zgłoszeniowego na adres e-mail: bratyslawa2016@gmail.com
Abstract (objętość 1.500-2.000 znaków) prosimy przesłać do 11.01.2016 pod adres e-mail: bratyslawa2016@gmail.com
Abstrakty uczestników konferencji zostaną ocenione przez Komitet Naukowy i zakwalifikowane do wystąpienia. Zawiadomienie o przyjęciu do wystąpienia zostaną przesłane drogą e-mailową na wskazany przez Państwo adres.
Przejazd i zakwaterowanie uczestnicy opłacają samodzielnie.
Komitet organizacyjny:
Milan Novotný – dyrektor Instytutu Słowackiego w Warszawie
Andriej Moskwin – Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-
Wschodniej Wydziału Lingwistyki Stosowanej UW
Michał Rozenberg – Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW
Konferencja odbędzie się w
Instytucie Słowackim w Warszawie / ul. Krzywe Koło 12/14a
SERDECZNIE ZAPRASZAMY!
